Donor borstvoeding: Zelf geen borstvoeding of melkproductie, toch borstvoeding voor ons kind

Toen ik zwanger was van Jayson wist ik zeker dat ik borstvoeding wilde geven. Mijn moeder had ooit eens verteld dat zij niet voldoende productie had. Hoewel het niet iets is dat perse erfelijk is, hield ik wel rekening met mogelijke productie-problemen. Maar niet minder gemotiveerd begon ik aan het borstvoed-avontuur!

Onze kennismaking met borstvoeding en donor borstvoeding

Na een 72-uur durende bevalling (zie het interview met me in het AD dat erover geschreven werd) was Jayson aardig moe (niet zo gek). Hij hapte niet goed aan en eigenlijk was het vanaf de start al suboptimaal. We bleven proberen en langzaam kwam toch de melkproductie opgang. Jayson bleef moeite houden met goed aanhappen. Later bleek, toen hij 10 maanden oud was, dat hij enorme slikangst had (hij had nog nooit vaste voeding gegeten tot zijn 10e maand. Waarschijnlijk zijn er meerdere eet/drink/slikproblemen vanaf de start geweest die het borstvoeden moeilijker maakten.

Omdat Jayson al snel 10% gewichtsverlies had in week 1, gingen we in week 2 over op nutrilon naast dat wat er wel uit mijn borsten kwam. Er was ongeveer 100-300 milliliter per dag dat ik gekolfd kreeg en aanleggen ging nog altijd zeer moeizaam in de weken erna. Jayson heeft zo’n 4-6 weken nutrilon gehad naast mijn eigen voeding en direct vanaf het begin voelde dat niet echt goed, maar het was niet anders. Daarnaast wilde ik wel blijven proberen mijn productie te vergroten, deed daar dan ook alles aan en had hoop dat de nutrilon weer weg zou kunnen. 

Maar helaas.

Uiteindelijk na gedoe met tepelhoedjes, op een bepaald punt rond 4 weken iedere anderhalf uur dag en nacht kolven (fysiek super vermoeiend en mentaal uitputtend), alle mogelijke houdingen en alle tips van de wereld toegepast te hebben, was de conclusie dat mijn productie te laag bleef. Ik. bleef doorgaan met borstvoeden maar wilde daarnaast een meer natuurlijke optie als voeding daarnaast, ipv nutrilon. En zo begon mijn zoekavontuur.

Donorborstvoeding, de start van ons avontuur

Per toeval, ik weet echt niet meer waar, kwam ik op een blogartikel over donorborstvoeding. Ik had er nog nooit van gehoord. 

Na me ingelezen te hebben leek het me geweldig om terug te kunnen gaan naar 100% borstvoeding, in de vorm van (deels) donormelk. Maar ik vond het ook eng. Is het niet schadelijk? Word hij er niet ziek van? Hoe werkt het eigenlijk?

Al vrij snel bleek het heel simpel te zijn om donormelk te regelen nadat ik door een heel toelatingsproces was gegaan. Ik vertel je daar straks meer over. Maar na wat geregel en heel veel uitzoekwerk en de nodige terughoudendheid, belde ik voor het eerst met Paulien, een mogelijke donormoeder.

Wat ik zag als teken van boven want mijn moeder heette ook Paulien. Zij is 2 weken voor de geboorte van Jayson overleden. Dus ik zag het als teken dat mama vertelde dat dit onze juiste weg was ;). Donor-Paulien had een jong kindje, mega overproductie en vertelde over haar leefstijl, eetgewoontes, en alles wat ik wilde weten. Zij was aangemeld via eenzelfde proces als ik waardoor ik wist dat zij goedgekeurd was als donor.

Na een half uur gezellig kletsen waarbij ik wist dat haar leefstijl aansloot bij wat ik belangrijk vind, besloten we dat wij de donormelk van Paulien zouden krijgen. En zo begon ons borstvoeding avontuur met donormelk.

Vanaf ongeveer maand 3 kreeg Jayson weer volledig borstvoeding. Nog altijd 100-300 milliliter per dag van mezelf, en de rest aangevuld vanuit donormelk. Uiteindelijk stopte mijn productie helemaal en heeft hij tot hij bijna 1 jaar was 100% donormelk gekregen. In Jayson zijn geval letterlijk 100%, omdat hij dus die slikangst had en niet vast kon/durfde te eten. Daarover schrijf ik misschien in de toekomst een artikel.

Tweede ronde, nieuwe kansen

Met onze Harvey voorzag ik al dat het weer niet zou lukken met voeden. Dus regelde ik voor de zekerheid in de maand voor de uitgerekende datum alvast een ruime hoeveelheid donormelk, zodat we wat achter de hand hadden en kunstvoeding niet nodig zou zijn. 

Hoewel hij vele malen beter aanhapte, de productie erg goed op gang kwam en ik de eerste weken 100% eigen voeding kon geven, werd na anderhalve maand de vraag toch groter dan het aanbod. Gelukkig had ik voor de bevalling al donormelk geregeld waardoor hij 100% borstgevoed is, maar dus ook weer met hulp van donormama’s. Waar ik enorm dankbaar voor ben.

Ik neem je mee in de wereld van donor borstvoeding

In dit artikel vertel ik praktische dingen over donor borstvoeding, deel je hoe ik het aanpakte en geef je meerdere handvatten. Zodat als jij, of iemand die jij kent, net als ik toen der tijd te weinig productie heeft maar toch borstvoeding wil geven, in ieder geval weet dat de optie bestaat. Iets dat ik heel graag vooraf had willen weten.

Praktische informatie over donor borstvoeding 

Donor borstvoeding is een bijzondere vorm van hulp en ondersteuning voor moeders die borstvoeding willen geven, maar dit om verschillende redenen zelf niet kunnen doen. Het kan een waardevolle oplossing zijn voor moeders die onvoldoende melkproductie hebben, gezondheidsproblemen ervaren, medicatie nemen die borstvoeding moeilijk maakt, of om andere persoonlijke redenen geen borstvoeding kunnen geven.

In Nederland zijn er verschillende manieren waarop donor borstvoeding geregeld kan worden.

Donor Moedermelkbanken: In Nederland zijn er officiële moedermelkbanken waar vrouwen die te veel moedermelk produceren, hun overtollige melk kunnen doneren. Deze melk wordt vervolgens gecontroleerd, gepasteuriseerd en opgeslagen om te worden gebruikt voor baby's in ziekenhuizen, met name voor premature of zieke baby's die moedermelk nodig hebben.

Informeel Doneren: Naast de officiële moedermelkbanken zijn er informele regelingen tussen moeders die elkaar helpen met donor borstvoeding. Dit kan gebeuren binnen een vriendenkring of via online forums en groepen waar moeders elkaar ontmoeten en ondersteunen. Zelf heb ik me aangemeld en voor beide kinderen geregeld via ‘Moedermelknetwerk’ [Link: https://www.moedermelknetwerk.nl/ ]

 Er zijn verschillende (Nederlandstalige) Facebook-groepen actief voor informeel doneren maar de groep van het Moedermelk Netwerk is de enige groep die werkt volgens strenge protocollen en die onder leiding staat van twee lactatiekundigen IBCLC, met name Chella Verhoeven (MoM&e) en Katrien Nauwelaerts (Borstvoeding Aardig). Zij verzekeren lactatiekundige begeleiding, een strenge controle en een klachtenprocedure. Daarmee zijn ze qua werkwijze vergelijkbaar met formele donormelk-initiatieven.

Richtlijnen voor Doneren: Als je geïnteresseerd bent in het doneren van moedermelk, is het belangrijk om enkele richtlijnen te volgen. Donormoeders worden meestal gevraagd om medische vragenlijsten in te vullen en hun melk te laten testen op infecties en ziekten voordat ze kunnen doneren. Dit zorgt ervoor dat de moedermelk veilig is voor gebruik.

Ontvangende Moeders: Ontvangende moeders die donor borstvoeding overwegen, kunnen het beste hun zorgverlener raadplegen om te bespreken of dit een geschikte optie is voor hun situatie. Het is essentieel om de donor goed te leren kennen en ervoor te zorgen dat de melk op de juiste manier wordt bewaard en behandeld.

Deelname aan Donorprogramma's: Sommige ziekenhuizen en zorginstellingen hebben hun eigen donorprogramma's voor moedermelk, waarbij ze donormoeders selecteren en begeleiden volgens hun specifieke richtlijnen.

Online Platforms: Er zijn online platforms waar moeders elkaar kunnen vinden voor het doneren en ontvangen van moedermelk. Het is belangrijk om op deze platforms voorzichtig te zijn en verstandig te handelen bij het uitwisselen van persoonlijke informatie. De enige die ik echt vertrouwde is de bovengenoemde, om de reden van strenge controle en eisen.

Hoe wij het deden

Ik koos ervoor in het begin – toen ik nog sceptisch en terughoudend was – te bellen met de moeders en superkritisch te zijn op de leefstijlgewoontes. Gaandeweg merkte ik dat dezelfde informatie ook prima via de chat op facebook kon omdat iedereen in de bijhorende facebookgroep van moedermelknetwerk.nl gescreend is en ze er zeer 'streng' zijn (wat een goed iets is). Een garantie is dat de donormoeders niet roken, geen medicatie/alcohol/drugs gebruiken, en ze geven allemaal borstvoeding aan hun eigen kindjes, wat me ook geruststelde 

Gezondheidsrichtlijnen bij donor borstvoeding

De gezondheidsrichtlijnen voor donor borstvoeding zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat de moedermelk die gedoneerd wordt veilig is voor gebruik en geen risico vormt voor de gezondheid van de ontvangende baby. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van deze richtlijnen:

Medische Vragenlijsten: Donormoeders worden gevraagd om medische vragenlijsten in te vullen om hun gezondheidsgeschiedenis te beoordelen. Hiermee kunnen eventuele gezondheidsproblemen, medicijngebruik en andere risicofactoren worden geïdentificeerd die van invloed kunnen zijn op de veiligheid van de moedermelk.

Bloedtesten: Donormoeders kunnen worden gevraagd om bloedtesten te ondergaan om te controleren op infectieziekten zoals HIV, hepatitis B en C, syfilis en andere overdraagbare aandoeningen. Deze testen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de moedermelk vrij is van ziekteverwekkers. Je kunt dit eventueel ook zelf vragen aan/regelen met een betreffende donor die je vindt in het forum.

Melk Screening: Voordat de moedermelk wordt geaccepteerd, kan deze worden getest op bacteriën en andere ongewenste stoffen. Pasteurisatie is ook een veelvoorkomende methode om de melk te behandelen en eventuele bacteriën te doden.

Dit bloedtesten is in het geval van zelf contact leggen via een forum zoals bovengenoemd vrijwel nooit het geval. Soms zijn er wel moeders die ook doneren aan ziekenhuizen, die hebben dan wel extra screening.

Donormoedersgezondheid: Donormoeders moeten in goede gezondheid verkeren en mogen geen infectieziekten hebben die een risico vormen voor de baby.

Dieet en Medicatie: Donormoeders wordt geadviseerd om een gezond dieet te volgen en medicatie en supplementen te vermijden die schadelijk kunnen zijn voor de baby. Maar iedereen is er uiteraard geheel vrij in. Door vragen te stellen aan de donoren kun je ontdekken of de donor leefgewoontes heeft die bij je voorkeuren passen.

Tip: Denk ook aan navraag doen naar eventuele medicatie, vaccinaties, slaappillen, anticonceptie etc.

Donor gevonden, hoe nu verder?

Op het moment dat je een donor gevonden hebt kun je met de betreffende moeder afspreken wanneer je de melk komt halen.

Zelf stel ik altijd de volgende vragen vooraf (nadat ik weet wat de leefstijl is en het een match is).

1. Hoeveel liter gaat het om? Zelf koos ik ervoor om enkel ‘leveringen’ van 5 liter of meer te accepteren. Omdat het anders qua reistijd/vervoer niet interessant was.
2. Zou je eventueel vaker willen doneren als vaste donor? Dit was niet een prioriteit van me, maar ik vond het fijn om enkele ‘vaste’ moeders te hebben zodat ik niet iedere keer opnieuw moest zoeken.
3. Is het oke als ik het laat halen door een diepvrieskoerier? Ikzelf heb via scheepstrakoeriers.nl de melk altijd laten halen. (Mocht je ook donormelk willen laten halen door hen, noem dan even mijn naam “Jeanet Wolf” en vertel dat je begreep dat ze donormelk haalden in het verleden voor me – dan weten ze waar het om gaat want ik was de enige klant die borstvoeding liet vervoeren haha, en denk ik dat het haal/breng proces nog vlotter zal verlopen voor je).
   Hierdoor wordt het gegarandeerd diepgevroren gehaald en geleverd. Daarnaast zijn er dan zeer veel haal/breng opties qua dagen en tijden. En een hele grote plus is dat daardoor heel Nederland en zelfs (een deel van) België tot de gebieden hoorde waar ik de melk kon halen. Omdat in onze omgeving vrijwel niets te vinden is was de reisafstand meestal 1+ uur. Zeer onpraktisch als net bevallen moeder en pasgeboren baby ;)

Vervolgens als de donor akkoord ging met de diepvrieskoerier (ik heb enkele keren gehad dat een moeder niet wilde dat het door hen gehaald werd waardoor de afspraak kwam te vervallen) bespraken we de ophaaldag. En werd het vervolgens gehaald en daarna hier thuis gebracht.

Let op: Maak echt zeer duidelijke afspraken met de donormoeder. Ik heb enkele keren gehad dat door miscommunicatie iemand niet thuis was. Dan staat de koerier daar voor niks, ben je de koerierskosten wel kwijt, heb je geen melk en moet je weer opnieuw alles regelen. Dat voorkwam ik later door altijd 24 uur voor de afgesproken afhaaltijd nog even een bericht te sturen naar de donormoeder met iets als ‘morgen wordt de melk gehaald, die kun je trouwens gewoon in een doos/tas of eventueel vuilniszak doen met het adreslabel erop’. Enkele keren kreeg ik terug dat ze het vergeten waren of toch niet thuis waren. Daardoor kon ik vooraf de koerier vragen een andere dag langs te gaan. Scheelt onnodig gedoe en geld ;).

Kost donormelk geld?

Donoren mogen geen geld vragen in Nederland, om de simpele reden dat het dan aantrekkelijk is om te frauderen. Wanneer je bijvoorbeeld 1 euro krijgt voor 1 liter borstvoeding, is het wel erg verleidelijk om 500ml melk te mengen met 500ml water, zodat je ipv 1 liter ineens 2 liter hebt. Of erger nog, geen borstvoeding maar koeien/geitenmelk in een zakje te doen. Om die reden is geld vragen verboden in Nederland.

Wel vragen ze soms vergoeding voor de zakjes/flesjes. Ik heb ook een donormoeder gehad die daarnaast vroeg om vergoeding voor zoogcompressen omdat ze door de overproductie die ze ‘op gang hield’ voor de donormelk, veel doorlekte.

Overleg wat voor jullie beide kloppend voelt.

De koeriersdienst die ik noemde kost op dit moment van schrijven 14,98 per enkele reis in Nederland. Wat betekent dat ik 30 euro per melk-levering kwijt ben (ophalen bij de donor is enkele reis + bij mij afleveren is een enkele reis). Dat is het mij meer dan waard, zeker omdat het me daardoor zelf geen reistijd kost. Echter is dat wel de reden dat ik minimaal 5 liter per donor per keer zoek, omdat ik het anders naast teveel geregel voor weinig, ook teveel vind kosten. En gelukkig zijn er zeer regelmatig 5L aanbiedingen en zelfs 10, 15 en ik heb een keer 25 Liter (!!) in 1x gekregen.

Ik was een beetje angstig in het begin

Ik vond het erg spannend om de melk van een onbekende aan Jayson te geven. Hoewel ik de donoren gesproken had, weet dat ze gescreend waren, vond ik het toch eng. Daardoor was ik in het begin zeer overdreven met het pasteuriseren van de melk. Ik heb het dood-verhit de eerste weken. Stap voor stap verhitte ik het minder (absurd) intensief en merkte dat ook dat goed ging. Uiteindelijk wilde ik namelijk volledig rauwe melk geven vanwege de voedingsstoffen. Maar dat duurde weken voor ik het durfde. Uiteindelijk heb ik een keer 1 voeding rauw gegeven en de rest gepasteuriseerd. Daarna 2 per dag. Daarna 3. En zo opgebouwd. Zo kon ik zien wat er gebeurde. En verrassing: Er gebeurde niks. Het ging gewoon helemaal prima ;).
Maar, dit neemt niet weg dat pasteuriseren wel altijd het advies is en blijft.

Met Harvey had ik er veel vertrouwen in en heb ik direct vanaf het begin alles rauw gegeven omdat dit simpelweg mijn grote voorkeur heeft ivm de voedingsstoffen. Dus nadat de donor het gekolfd had via strikte hygiene voorschriften, vroor zij het meteen in. Het werd bij mij thuis diepgevroren geleverd en ik legde het in de diepvries. Iedere avond haalde ik de zakjes uit de diepvries om te ontdooien. En de volgende dag deed ik het vanuit het zakje in Harvey zijn flesje en verwarmde de melk lichtjes zodat het op goede temperatuur kwam, zonder te pasteuriseren.

Vanzelfsprekend ben je vrij in je keuzes in hoe je het wilt aanpakken.

Zo simpel is het regelen van donor borstvoeding

Het is niet ingewikkelder dan het toelatingsproces doorlopen. Reageren op aanbod in de facebookgroep. Contact leggen met de donor. Haal/breng data regelen. Donormelk in de diepvries leggen. En eruit halen om te ontdooien zodat je het kunt geven aan je baby.

Enorm dankbaar voor donor mama’s

Nog altijd iedere dag als ik de diepvries open ben ik zo dankbaar voor alle moeders die helpen mijn zoons op te laten groeien. Harvey is op moment van schrijven 11 weken oud en zal de komende maanden nog iedere dag donormelk krijgen. Vanmorgen haalde ik weer een plastic tas vol uit de grote diepvries in de schuur. Dat leg ik dan in de kleine diepvries in het achterhuis, wat genoeg is voor de komende paar dagen. Iedere keer dat ik een flesje opendraai of een zakje openknip, besef ik me weer hoe enorm bijzonder het is dat dit kan.

En handig en leuk voordeel? Onze Jayson die een klein jaar donormelk gehad heeft, heeft van vele verschillende keukens gegeten als baby. Moeders van verschillende achtergronden en culturen. Moeders die heel pittig aten. Vegan moeders. Vleesetende moeders. Moeders die zeer gezond aten. Moeders die een gewoon Hollands eetpatroon hadden. Moeders die veel kruiden gebruiken. Moeders van alle soorten en maten met allerlei verschillende eetpatronen. En hoewel Jayson nog altijd grote moeite heeft met vaste voeding, is er niets dat hij niet lust. Alle soorten groenten, zeer scherp eten houdt hij van en heeft zijn grote voorkeur (wat wij zelf zeer zelden eten). Ik denk oprecht dat dat komt omdat hij met alle mogelijke voeding van allerlei verschillende culturen in aanraking is gekomen. En dat vind ik dus supergaaf als bijkomstigheid.

Conclusie

Ingewikkeld is het niet, donormelk vinden of aanbieden. Maar spannend kan het zeer zeker zijn, zo heb ik dat wel ervaren. Uiteindelijk ben ik erg blij dat we de mogelijkheid ontdekt hebben. En hoop ik oprecht dat als jij borstvoeding uitdagingen ervaart maar iets anders wilt dan kunstvoeding geven, dit artikel je mag helpen de juiste richting op te sturen.

Speciale dank voor de donormoeders

Ik wil afsluiten met een hele liefdevolle, hartelijke dankjewel vanuit het diepste van mijn hart. Voor alle donormoeders. Voor alle extra moeite die zij steken in kolven, invriezen, contact leggen. Voor al het extra werk dat zij hebben en niet zouden hoeven doen, voor mama’s als ik en kindjes zoals de mijne. Ik ben jullie zo enorm dankbaar want dankzij moeders als jullie, kunnen moeders als ik onze kinderen de (op eigen melk na) best mogelijke start geven. Weet dat ik oprecht, iedere keer weer als ik de diepvries opentrek, dit niet als iets vanzelfsprekends zie. Maar als iets heel speciaals en heel intiems. Dank jullie wel van mij, Jayson en Harvey.